Wat is Wwft, AML, PEP, KYC, UBO?
In de wereld van de klantonderzoeken komen veel termen voorbij: Wwft, UBO, UBO-register, PEP, CDD, KYC, etc. Deze termen worden op deze pagina uitgelegd. Ook leggen we de achterliggende bedoeling en de worsteling van de uitvoerders uit.
Wat is AML en Wwft?
Om wereldwijd de financiering van terrorisme en witwassen tegen te gaan, zijn in de afgelopen jaren meerdere richtlijnen vanuit de Europese Unie gekomen. Deze richtlijnen heten AML, AML2, … tot en met AML5. Waarbij AML staat voor Anti-Money Laundering. Ieder lid van de Europese Unie heeft deze AML richtlijnen naar eigen wetten vertaald. Voor de Nederland is dat de Wwft. Dit staat voor Wet ter voorkoming van witwassen en financieren van terrorisme.
Welke organisaties vallen onder de Wwft?
Het aantal organisaties die onder de Wwft valt groeit ieder jaar. Voor nu zijn dit o.a.:
- Banken
- Leasemaatschappijen
- Notarissen
- Accountants
- Advocaten
- Betaaldienstverleners
- Beleggingsondernemingen en -instellingen
- Levensverzekeraars
- Cryptobrokers
Het volledige overzicht is hier terug te vinden op de site van de Rijksoverheid.
Schadeverzekeraars vallen niet onder de Wwft. Ze vallen wel onder de Sanctiewet. Van hen wordt ook verwacht dat de UBO’s bepalen en scannen tegen de sanctielijsten.
Wat is het verschil tussen CDD en KYC?
De termen CDD en KYC worden veel door elkaar gebruikt.
- CDD staat voor Customer Due Dilligence, oftewel het klantonderzoek. Voordat een organisatie of persoon klant mag worden bij een instelling die aan de Wwft moet voldoen, moet die instelling de klant onderzoeken op mogelijke risico’s. Mocht bij een bestaande klant een mogelijk risico zich voordoen. Bijvoorbeeld omdat een bestuurder een PEP is, dan wordt die klant ook opnieuw onderzocht.
- KYC staat voor Know Your Customer, of Ken je Klant. Hierbij gaat het om CDD en om het continu monitoren van nieuwe en bestaande klanten op risico’s. KYC is daarmee breder dan alleen CDD.
Wat is een UBO?
Een van de onderdelen in de Wwft is dat Organisaties die onder de Wwft vallen voor al hun zakelijke klanten moeten bepalen wie de uiteindelijke belanghebbende van het geld is en/of wie uiteindelijk bij een organisaties aan de touwtjes trekt. Deze personen heten UBO’s: de Ultimate Benificial Owner.
Voor veel organisaties is de UBO makkelijk te bepalen. Bijvoorbeeld bij Tandartsenpraktijk Brugbol.
Brugbol B.V. heeft 1 bestuurder en een enigaandeelhouder. Dat is Bolbrug beheer B.V. En deze B.V. heeft ook weer 1 bestuurder en een enigaandeelhouder. Dat is Freek de Slagter. Freek is in ieder geval een UBO. Mogelijk neemt de vrouw van Freek alle zakelijke beslissingen en bepaalt zij wat er met het verdiende geld gebeurt. De vrouw van Freek is dan ook een UBO. De vrouw van Freek komt echter niet voor in openbare registers. Je kan hier achter komen via een UBO-verklaring.
Wat is een enigaandeelhouder?
Als een persoon of entiteit alle aandelen in bezit heeft, is hij de Enigaandeelhouder. Dit wordt ook zo vermeld in het KvK-uittreksel. Mocht Freek van de bijvoorbeeld 1.000 aandelen in Bolbrug beheer B.V. er 1 bezitten en zijn vrouw 999. Dan staat dit niet vermeld in het KvK-uittreksel. Je ziet dan alleen dat Freek de Bestuurder is. Wie de aandelen heeft, is dan alleen bekend bij Freek en zijn vrouw. Zij hebben dit geregistreerd in hun Aandeelhoudersregister. In dit voorbeeld zou de vrouw van Freek de uiteindelijk belanghebbende zijn.
Wat is een aandeelhoudersregister?
Een aandeelhoudersregister is een papieren document waarop staat wie hoeveel aandelen van een organisatie heeft. Een wijziging wordt verwerkt door een notaris. De notaris schrijft dan op het papier de nieuwe aantallen aandelen op. Dit aandeelhoudersregister is alleen inzichtelijk voor de betreffende onderneming. Het wordt nergens gepubliceerd en is dus niet publiek inzichtelijk.
Sinds enkele jaren is er ook een digitaal aandeelhoudersregister: Evidend. Dit is een online tool waarbij de notaris in een veilige omgeving het aandeelhoudersregister kan beheren en bijwerken.
Wat is een UBO-verklaring of UBO-formulier?
Op een UBO-verklaring verklaart een organisatie wie de UBO(‘s) van zijn organisaties zijn en waarom zij UBO zijn. Deze verklaring moet ondertekend worden door een tekeningbevoegde van deze organisatie. De Wwft-instelling weet dan wie de UBO is. Vervolgens moet de Wwft-instelling zelf ook controleren of het correct is dat de opgegeven UBO’s ook de daadwerkelijke UBO’s zijn. Dit kunnen zij o.a. doen door de KvK-uittreksel te bekijken of door aandeelregisters en statuten op te vragen bij hun klant.
Voor de volgende organisaties is een UBO-verklaring niet nodig:
- Eenmanszaken, immers de eigenaar is ook de UBO.
- Publiekrechtelijke rechtspersoon, immers de overheid is de eigenaar en de maatschappij is dan uiteindelijk belanghebbenden
- Beursgenoteerde organisaties die aan bepaalde eisen voldoen.
Wat is het UBO-register?
In de AML5 is opgenomen dat ieder lid van de Europese Unie een UBO-register moet instellen. Ieder land kan hierbij deels zijn eigen vorm aan dit UBO-register geven. In het UBO-register moeten alle organisaties aangeven wie hun UBO’s zijn. In Nederland wordt dit bij de KvK geregistreerd. Iedere onderneming heeft hiervoor een uitnodiging ontvangen. De financiële opsporingseenheden gebruiken dit UBO-register om snel te bepalen wie de UBO’s zijn bij een organisaties. Iedere organisatie is zelf verantwoordelijk dat de gegevens in het UBO-register kloppen. Daarnaast zijn Wwft-instellingen verantwoordelijk dat de registratie van de UBO’s van hun klanten in het UBO-register correct is. In de praktijk betekent dit dat bijvoorbeeld een accountant nog steeds naar haar klanten periodiek een UBO-verklaring stuurt. De uitkomsten hiervan vergelijkt de accountant niet alleen de Kvk-uittreksels en eventueel het aandeelhoudersregister, maar ook met het UBO-register. Mocht de accountant een verschil constateren tussen de UBO die uit zijn eigen onderzoek naar voren zijn gekomen én de UBO’s in het UBO-register, dan moet de accountant dit melden bij de KvK. Dit is de terugmeldplicht.
Wat is een PEP?
Een PEP is een Politically Exposed Person. Oftewel een persoon die politiek actief is (geweest tot een 1 jaar geleden). Ook als een familielid of een zakenpartner een PEP is, wordt de persoon die onderzocht wordt als een PEP aangemerkt. Voor de PEP wordt een onderscheid gemaakt in 3 niveaus:
PEP 1: politici op landelijk of internationaal niveau, aanvoerders van de strijdkrachten en bestuurders van de hoge bestuursorganen, zoals de Hoge Raad of de Algemene Rekenkamer. Ook hun echtgenoten, kinderen, echtgenoten van hun kinderen, hun ouders en naaste geassocieerden worden als PEP 1 gekenmerkt.
PEP 2: politici op regionaal niveau, zoals gedeputeerden bij provincies, bestuurders van regionale ontwikkelmaatschappijen.
PEP 3: politici op lokaal niveau, zoals gemeenteraadsleden, wethouders en bestuurder van lokale politieke partijen.
Volgens de Wwft moet je weten of de UBO van een organisatie of een particulier een PEP 1 is. Over de PEP 2 en PEP 3 spreekt de wet niet.
Een PEP heeft meer mogelijkheden om geld wit te wassen of zijn invloed of macht oneigenlijk te gebruiken. Daarom hebben PEP’s een verhoogd risicoprofiel en moeten zij verder worden onderzocht.
Bijvoorbeeld: een klant handelt in mondkapjes. Deze klant heeft een grote deal bij de overheid binnengehaald. Na controle blijkt een bestuurder en UBO van deze klant de broer te zijn van de Minister van Volksgezondheid. Mogelijk was hierdoor sprake van belangenverstrengeling en of witwassen. Dit moet een Wft-organisatie dan verder uitzoeken.
Gebruik van PEP 2 en PEP 3 in de praktijk?
Alhoewel volgens de wet PEP 2 en PEP 3 geen verhoogd risico vormen, zien wij in de praktijk dat veel van onze klanten hier toch tegen aan scannen. Stel, de bestuurder van een vastgoedonderneming blijkt ook een wethouder ruimtelijke ordening te zijn. Er is dan een verhoogd risico dat de wethouder zijn vastgoedonderneming voortrekt.
Wat is de bedoeling van de AML en Wwft?
Witwassen van geld gebeurt vaak bij organisaties waar veel (contant) geld rond gaat en waarbij de tegenprestatie moeilijker is om te controleren.
Bijvoorbeeld bij een kapper of coffeeshop. Stel, een kapster stort wekelijks 5.000 euro in contanten bij haar bank. Een knipbeurt kost gemiddeld 40 euro. De kapster geeft in zijn administratie aan dat er 125 knipbeurten in die week zijn verricht en dat alle klanten contant hebben betaald. In werkelijkheid werden maar 10 klanten geknipt voor een totaalbedrag van 250 euro. De overige 4.750 euro komt uit drugshandel. Hierdoor komt het geld vanuit de drugshandel in het legale circuit terecht.
De kapperszaak is een B.V. waarbij de kapster 1 aandeel heeft en de overige 999 aandelen in het bezit zijn van de drugsdealer. De kapster regelt alle zaken aan de voorkant. Haar naam staat ook op het KvK-uittreksel. De naam van de drugsdealer staat alleen in het aandeelhoudersregister. Echter de drugsdealer is de uiteindelijk belanghebbende.
Aan de buitenkant ziet het eruit alsof de kapperszaak goed draait. Terwijl de primaire taak van de kapperszaak is om geld wit te wassen. Om dit tegen te gaan, moeten organisaties die het geldverkeer faciliteren (zoals banken en accountants) al hun klanten controleren.
Wordt door de Wwft witwassen en terrorismefinanciering voorkomen?
Het is lastig te zeggen of al deze maatregelen werken. Wat in ieder geval wel duidelijk is, is dat het voor organisaties steeds lastiger wordt of geld wit te wassen of om terrorisme te financieren. Het gehele financiële landschap moet inmiddels meewerken aan deze maatregelen. Echter deze maatregelen kosten de Wwft-instellingen en hun klanten ook zeer veel tijd en zorgt regelmatig voor frustraties bij hun klanten. Terwijl slechts een klein percentage van hun klanten niet te goeder trouw handelt. Het is de verwachting dat de regelgeving in de komende jaren alleen maar strenger en complexer wordt. Om zo goed mogelijk aan deze regelgeving te voldoen, tegen beperkte kosten en met weinig extra handelingen voor de klant zijn efficiënte processen en automatisering de enige oplossing.